بازار اختیار معامله در بورس ایران طی سال‌های اخیر با استقبال گسترده‌ای مواجه شده است. دلیل اصلی این رشد، امکان کسب سودهای به‌مراتب بالاتر نسبت به سهام، در صورت تحلیل صحیح بازار است. بااین‌حال، بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به ریسک‌های بالای این بازار توجه کافی ندارند. خرید و فروش اختیار معامله به‌صورت مستقل و بدون استراتژی مدیریت ریسک می‌تواند منجر به زیان‌های قابل‌توجهی شود. این بازار، علاوه بر جذابیت سودآوری، دارای پیچیدگی‌های فنی، نوسانات شدید و ریسک‌های قابل‌ملاحظه‌ای است .
هر اختیار خرید و اختیار فروش دارای محدودیت هایی است . ترکیب این دو نوع اختیار باعث می شود که بتوانیم به استراتژی هایی برسیم که برای انواع سناریو های بازار ، مفید باشند .
این استراتژی‌ها که تحت عنوان “استراتژی‌های آپشن” شناخته می‌شوند، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که ریسک خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و در عین حال، بازدهی خود را مدیریت کنند. علاوه بر این، با استفاده از این روش‌ها، محدوده دقیق سود و زیان یک معامله مشخص می‌شود، سبدگردان‌ها و صندوق‌های پوشش ریسک (هج فاندها) سال‌هاست که از این استراتژی‌ها بهره می‌برند تا دارایی‌های خود را در برابر بازارهای نزولی محافظت کنند.
پیاده سازی استراتژی های آپشن ، چالش هایی مانند محاسبات پیچیده در لحظه و محدودیت های کارگزاری ها دارد. «سبدگردان آبنوس» با ارائه راه حلی منحصربفرد به توانایی استفاده از فرصت‌های این بازار با بازدهی مناسب رسیده است.
معرفی بازار اختیار معامله
در ابتدا یک مثال برای درک بهتر این مفهوم می‌زنیم.
فرض کنید شما یک ماشین گران‌قیمت دارید و بیمه می‌خرید که اگر تصادف کردید، خسارت شما را جبران کند. شما این بیمه را می‌خرید، اما شاید هیچ‌وقت تصادف نکنید و پول بیمه را از دست بدهید.حال فرض کنید شما یک اختیار فروش (Put Option) برای سهام یک شرکت می‌خرید، یعنی حق دارید آن سهم را مثلاً به قیمت ۱۰۰ تومان بفروشید، حتی اگر قیمتش در بازار به ۷۰ تومان برسد. اگر قیمت سهم افت کند، شما از این حق استفاده می‌کنید و ضرر زیادی نمی‌کنید. اما اگر قیمت سهم بالا برود، شما نیازی به استفاده از اختیار ندارید و فقط هزینه قرارداد را پرداخت کرده‌اید.
نتیجه اختیار معامله مانند بیمه، هزینه‌ای دارد که ممکن است به سود منجر شود یا از ضرر جلوگیری کند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که حتماً از آن استفاده شود. این ابزارهای مالی برای مدیریت ریسک و کاهش زیان‌های احتمالی طراحی شده‌اند.
بازار اختیار معامله در بورس ایران طی سال‌های اخیر با استقبال گسترده‌ای مواجه شده است. دلیل اصلی این رشد، امکان کسب سودهای به‌مراتب بالاتر نسبت به سهام در صورت تحلیل صحیح بازار است. بااین‌حال، بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به ریسک‌های بالای این بازار توجه کافی ندارند. خرید و فروش اختیار معامله به‌صورت مستقل و بدون استراتژی مدیریت ریسک می‌تواند منجر به زیان‌های قابل‌توجهی شود. این بازار، علاوه بر جذابیت سودآوری، دارای پیچیدگی‌های فنی، نوسانات شدید و ریسک‌های قابل‌ملاحظه‌ای است .
در هر لحظه، بیش از ۱۵۰۰ قرارداد اختیار خرید و فروش در این بازار فعال است که باعث ایجاد حرکات قیمتی شدید و پیش‌بینی‌ناپذیر می‌شود. این ویژگی، فرصت‌های سودآوری جذابی را برای معامله‌گران حرفه‌ای فراهم می‌کند، اما از سوی دیگر، بدون درک عمیق از ساختار این بازار و تدوین استراتژی‌های مناسب، می‌تواند به ضررهای قابل‌توجهی منجر شود.
انواع معاملات اختیار
حالا در اینجا می‌خواهیم معاملات اختیار را با چهار نوع عمل مختلف ساده توضیح دهیم.
۱. خرید اختیار خرید (Long Call)
خرید حق خرید دارایی با سود نامحدود و زیان محدود به پریمیوم پرداختی، به امید افزایش قیمت.
شما حق خرید یک دارایی را در آینده با قیمت مشخصی دارید. فرض کنید شما فکر می‌کنید که قیمت سهامی در آینده بالا می‌رود ، شما یک اختیار خرید می‌خرید تا اگر قیمت بالا رفت، بتوانید آن را با قیمت پایین‌تر از بازار خریداری کنید.
۲. فروش اختیار خرید (Short Call)
فروش حق خرید دارایی با سود محدود به پریمیوم دریافتی و زیان نامحدود در صورت افزایش شدید قیمت، به امید ثابت‌ماندن یا کاهش قیمت.
شما به کسی اختیار خرید می‌دهید که به او اجازه می‌دهد یک دارایی را از شما در آینده با قیمتی معین خریداری کند. اگر قیمت دارایی افزایش نیابد، شما حق امتیاز دریافت‌شده را به‌طور کامل به عنوان سود حفظ خواهید کرد. اما اگر قیمت دارایی بالا رود، شما مجبور خواهید شد که دارایی را به قیمت توافق‌شده به خریدار بفروشید، حتی اگر قیمت بازار بالاتر باشد.
مزیت: شما از حق امتیاز (Premium) که از فروش اختیار دریافت کرده‌اید سود می‌برید.
۳. خرید اختیار فروش (Long Put)
خرید حق فروش دارایی با سود محدود (حداکثر تا صفر شدن قیمت دارایی) و زیان محدود به پریمیوم پرداختی، به امید کاهش قیمت.
شما یک اختیار فروش می‌خرید تا این حق را داشته باشید که در آینده دارایی را با قیمت بالاتری از قیمت فعلی بفروشید. به این ترتیب، اگر قیمت دارایی پایین بیاید، شما می‌توانید آن را با قیمت توافق‌شده به فروش رسانده و سود کنید.
مزیت: این گزینه به شما این امکان را می‌دهد که از کاهش قیمت دارایی‌ها سود ببرید. ریسک شما محدود به حق امتیاز پرداختی برای خرید اختیار است.
۴. فروش اختیار فروش (Short Put)
فروش حق فروش دارایی با سود محدود به پریمیوم دریافتی و زیان زیاد در صورت کاهش شدید قیمت، اما محدود به صفر شدن قیمت دارایی، به امید ثابت یا افزایش قیمت.
شما به کسی اختیار فروش می‌دهید که به او اجازه می‌دهد یک دارایی را در آینده از شما با قیمتی معین بفروشد. اگر قیمت دارایی کاهش پیدا نکند، شما از حق امتیاز دریافتی سود خواهید برد. اما اگر قیمت دارایی پایین بیاید، شما مجبور خواهید بود آن را به قیمت بالاتر از بازار خریداری کنید. شما از دریافت حق امتیاز سود می‌برید.
دامنه سود و زیان قرردادهای اختیار معامله
| موقعیت | دامنه زیان | دامنه سود |
|---|---|---|
| Long Call | محدود | نامحدود |
| Short Call | نامحدود | محدود |
| Long Put | محدود | محدود |
| Short Put | محدود | محدود |
کارکرد استراتژی‌های مهندسی مالی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های معاملات اختیار معامله با خرید و فروش مستقیم سهام این است که معامله‌گران حرفه‌ای به‌جای خرید یا فروش یک قرارداد به‌صورت مستقل، از ترکیب قراردادهای اختیار خرید و فروش برای پیاده‌سازی استراتژی‌های معاملاتی استفاده می‌کنند.
هر اختیار خرید و اختیار فروش دارای محدودیت‌هایی است. ترکیب این دو نوع اختیار باعث می‌شود که بتوانیم به استراتژی‌هایی برسیم که برای انواع سناریوهای بازار، مفید باشد.
به عبارت دیگر ما اختیارها را ترکیب می‌کنیم تا:
۱. ریسک را کنترل کنیم.
۲. سود را در شرایط مختلف بازار افزایش دهیم.
۳. از روندهای صعودی ، نزولی یا حتی بازارهای بدون نوسان سود ببریم.
این استراتژی‌ها که تحت عنوان “استراتژی‌های آپشن” (Option Strategies) شناخته می‌شود، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که ریسک خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده و در عین حال، بازدهی خود را مدیریت کنند. علاوه بر این، با استفاده از این روش‌ها، محدوده دقیق سود و زیان یک معامله مشخص می‌شود، سبدگردان‌ها و صندوق‌های پوشش ریسک (هج فاندها) سال‌هاست که از این استراتژی‌ها بهره می‌برند تا دارایی‌های خود را در برابر بازارهای نزولی محافظت کنند. این روش که تحت عنوان هجینگ (Hedging) شناخته می‌شود، یکی از ابزارهای کلیدی مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری حرفه‌ای محسوب می‌شود و نقشی اساسی در مدیریت پرتفوی سرمایه‌گذاران دارد.
به عنوان مثال در اینجا به توضیح کاوردکال به عنوان یکی از استراتژی های معروف می‌پردازیم.
استراتژی کاوردکال (Covered Call)
شما یک سهم را می‌خرید و در کنارش با فروش اختیار خرید به دیگران این حق را می‌دهید که آن را در آینده با قیمت مشخصی به عنوان قیمت سررسید (Strike Price) از شما بخرند و در ازای این اختیار مبلغی را دریافت می کنید.
هدف از این استراتژی این است که در صورت عدم افزایش قیمت دارایی از فروش اختیار خرید سود کنید. اگر قیمت دارایی به حدی افزایش یابد که طرف مقابل اختیار خرید، دارایی را از شما بخواهد، باید دارایی را بفروشید اما همچنان سودی از این فروش به دست می آورید.
در نمودار روبرو ، نمودار سود و زیان کاوردکال را می‌بینیم که از تجمیع سود و زیان سهم پایه و فروش اختیار خرید بدست می‌آید که با توجه به تغییرات قیمت سهم پایه، در وضعیت‌های مختلف قرار می‌گیرد.
چالش‌های پیاده‌سازی استراتژی‌های آپشن
۱. محاسبات پیچیده
در بازار سهام ، معامله‌گران معمولا براساس تحلیل‌های تاریخی، تکنیکال یا بنیادی تصمیم‌گیری می‌کنند.
به عبارت دیگر، آن‌ها تلاش می‌کنند تا با بررسی گذشته قیمت و چندین عامل بنیادی که بر شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد، روند احتمالی آینده را پیش‌بینی کنند.
اما در بازار اختیار معامله این فرآیند چالش برانگیزتر و پیچیده‌تر است. چراکه معامله‌گران در این بازار علاوه بر تحلیل‌های معمول، باید محاسبات چندین معامله همزمان را انجام دهند، چراکه همانطور که گفته شد یک استراتژی حداقل از دو معامله تشکیل شده است و با توجه به تغییر قیمت پایه و قیمت قراردادهای اختیار، این کار از توان انسان خارج است.
۲. انجام چندین معامله همزمان
یک موقعیت معاملاتی شامل خرید و فروش چندین قرارداد اختیار معامله به‌طور همزمان است. برای مثال، در استراتژی‌های اسپرد، استرادل یا استرانگل، معامله‌گران باید چندین موقعیت را به‌طور همزمان باز و مدیریت کنند. این مسئله، نه‌تنها مستلزم سرعت و دقت بالا در اجرای معاملات است، بلکه نیازمند هماهنگی کامل بین قیمت‌های مختلف قراردادها، حجم معاملات و نقدشوندگی بازار نیز هست. در صورتی که یکی از معاملات به‌درستی انجام نشود، ریسک استراتژی به‌طور محسوسی افزایش می‌یابد.
۳. محدودیت‌های کارگزاری
برخی از پلتفرم‌های معاملاتی از تمام استراتژی‌های آپشن پشتیبانی نمی‌کنند یا اجرای همزمان چندین معامله را دشوار می‌کنند.
در بسیاری از استراتژی‌ها که فروش اختیار داریم، ما به عنوان فروشنده موظف می‌شویم که در صورت اعمال، دارایی را بفروشیم و اینجا کارگزاری‌ها مبلغ یا خود دارایی را به عنوان وثیقه نگهداری می‌کنند.
مدیریت این کارها در کارگزاری‌ها کار با معاملات آپشن را نسبت به سهم پایه، بسیار سخت‌تر می‌کند.
راهکارها
۱. استخراج تمام اطلاعات معاملات بورس در لحظه
در معاملات اختیار، دسترسی لحظه‌ای به داده‌ها نقش حیاتی در تصمیم‌گیری‌های دقیق و مدیریت ریسک ایفا می‌کند. از آنجا که قیمت‌های اختیار معامله به‌شدت به نوسانات دارایی پایه، نرخ بهره، زمان باقی‌مانده تا سررسید و سایر عوامل حساس هستند، تأخیر در دریافت داده‌ها می‌تواند منجر به فرصت‌های از دست‌رفته یا تصمیم‌گیری‌های نادرست شود.
معامله‌گران حرفه‌ای از داده‌های لحظه‌ای برای اجرای استراتژی‌های پیچیده مانند آربیتراژ، پوشش ریسک و معاملات الگوریتمی استفاده می‌کنند تا به‌سرعت از تغییرات بازار بهره ببرند. بنابراین، دسترسی سریع و دقیق به اطلاعات بازار، مزیت رقابتی قابل‌توجهی برای فعالان این حوزه محسوب می‌شود.
۲. انجام محاسبات، اعمال فیلترهای معامله‌گر، پیداکردن موقعیت‌های موجود استراتژی
تنظیم میزان ریسک براساس خواسته معالمه‌گران براساس روند بازار، فیلترهای خود مثل میزان ریسک، حجم معامله، روز تا سررسیدها و…
معامله‌گران آپشن، براساس روند بازار و همچنین جلسات مشترک با تیم تحلیل، همیشه میزان ریسک را در پایین‌ترین حد آن بدست می‌آورند و این قابلیت وجود دارد که این میزان ریسک را اعمال کنند و همه معاملاتی که تحت این شرایط هستند، انجام می‌شنود.
۳. سفارش‌گذاری به صورت تمام خودکار
خرید و فروش چندین اختیار و سهم پایه با توجه به نوع استراتژی آن هم با حجم‌های متفاوت بصورت همزمان از توانایی یک معامله‌گر انسان خارج است و این قابلیت، نیاز به سامانه‌های تماما خودکار دارد.
عنوان های اصلی
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ، و با استفاده از طراحان گرافیک است، چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است، و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز، و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد، کتابهای زیادی در شصت و سه درصد گذشته حال و آینده، شناخت فراوان جامعه و متخصصان را می طلبد، تا با نرم افزارها شناخت بیشتری را برای طراحان رایانه ای علی الخصوص طراحان خلاقی، و فرهنگ پیشرو در زبان فارسی ایجاد کرد، در این صورت می توان امید داشت که تمام و دشواری موجود در ارائه راهکارها، و شرایط سخت تایپ به پایان رسد و زمان مورد نیاز شامل حروفچینی دستاوردهای اصلی، و جوابگوی سوالات پیوسته اهل دنیای موجود طراحی اساسا مورد استفاده قرار گیرد.
