صندوق سرمایه‌گذاری در واقع یک نهاد مالی است که پول چندین سرمایه‌گذار را گردآوری می‌کند و به‌صورت حرفه‌ای آن را در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌نماید. شما و هزاران نفر دیگر مبلغی پول می‌گذارید، صندوق این پول را تجمیع می‌کند و با مدیریت حرفه‌ای در سهام، اوراق قرضه، سپرده بانکی، طلا یا سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. سود و زیان حاصل بین دارندگان واحدهای صندوق تقسیم می‌شود، متناسب با تعداد واحدی که هر نفر دارد.
انواع صندوق‌ها از نظر ساختار
صندوق‌ها به دو دسته‌ی کلی زیر تقسیم می‌شوند:
▪ صندوق ETF
واحدهای این صندوق‌ها مثل سهام در بورس خرید و فروش می‌شوند. نقد شوندگی آنها به حجم معاملات بورس بستگی دارد.
▪ صندوق صدور و ابطالی
در صندوق مبتنی بر صدور و ابطال خرید یا فروش واحدها از طریق مدیر صندوق یا سامانه‌های صدور و ابطال انجام می‌شود. معمولاً یک تا چند روز طول می‌کشد تا پول به حساب شما واریز یا واحدها صادر شود. این تاخیر در واریز در امیدنامه صندوق اشاره شده است.
تفاوت اصلی بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF و صندوق‌های معمولی یا مبتنی بر صدور و ابطال در روش معامله واحدها و نقدشوندگی است.
انواع صندوق‌ها از نظر تقسیم سود
صندوق های دارای تقسیم سود یا صندوق های بدون تقسیم سود.
▪ دارای تقسیم سود
صندوق به صورت ماهانه یا دوره ای سود حاصل از سرمایه گذاری را بین دارندگان واحدهای سرمایه گذاری تقسیم می کند. قیمت واحدهای سرمایه گذاری به اندازه سود تقسیم شده کاهش پیدا می کند.
▪ بدون تقسیم سود
این صندوق سود حاصل از سرمایه گذاری را مجدد سرمایه گذاری می‌کند که دارندگان واحدهای سرمایه گذاری در اثر افزایش قیمت واحدها، از سود حاصل شده منتفع می شوند.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که بر اساس ماهیت دارایی‌ها، سطح ریسک، و نوع مدیریت دسته‌بندی می‌شوند.
▪ صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
▪ صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
▪ صندوق مختلط
▪ صندوق سرمایه‌گذاری طلا
▪ صندوق جسورانه (Venture Capital)
▪ صندوق خصوصی
▪ صندوق املاک و مستغلات (REIT)
▪ صندوق شاخصی (Index Fund)
▪ صندوق سرمایه‌گذاری کالا (Commodity Fund)
▪ صندوق نیکوکاری
▪ بازنشستگی تکمیلی
▪ بخشی
▪ با تضمین اصل مبلغ سرمایه
▪ پروژه
▪ زمین و ساختمان
▪ صندوق در صندوق
در ادامه به توضیح تمامی صندوق های فوق به صورت خلاصه می پردازیم.
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
این صندوق بیشتر سرمایه را در اوراق دولتی، اسناد خزانه، سپرده‌های بانکی و اوراق بدهی کم‌ریسک نگه می‌دارد. هدف اصلی آن پرداخت سود پایدار و پیش‌بینی‌پذیر به سرمایه‌گذاران است. ریسک بسیار پایین دارد و نوساناتش محدود است. مناسب برای افراد محافظه‌کار یا کسانی که نیاز به جریان نقدی ثابت دارند. نقدشوندگی آن معمولاً بالا و زمان ابطال کوتاه‌مدت است. بازده آن معمولاً کمتر از سهام ولی بالاتر از سپرده بانکی است. در مطلبی دیگر بهترین صندوق های درآمد ثابت معرفی شده اند.
صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
بخش عمده دارایی را صرف خرید سهام شرکت‌های بورسی می‌کند. در نتیجه رشد و نزول آنها وابسته به رشد بازار بورس است. این صندوق ها مناسب سرمایه گذاران ریسک پذیر است.
صندوق مختلط
ترکیبی از سهام و اوراق کم‌ریسک است. مدیر صندوق می‌تواند به اختیار خود سهام یا اوراق را برای صندوق خریداری کند.
صندوق سرمایه‌گذاری طلا
سرمایه را در گواهی سپرده سکه یا اوراق مبتنی بر طلا قرار می‌دهد. قیمت واحدها تابع قیمت جهانی طلا و نرخ ارز داخلی است. به‌عنوان ابزار پوشش تورم و کاهش ریسک کاهش ارزش پول عمل می‌کند.
صندوق جسورانه (Venture Capital)
سرمایه‌گذاری در شرکت‌های نوپا و فناوری‌های نوآورانه انجام می‌دهد. ریسک سرمایه‌گذاری بسیار بالا باعث امکان سود چشمگیر یا زیان سنگین می‌شود. افق سرمایه‌گذاری معمولاً چندساله بوده و مناسب سرمایه‌گذاران متخصص و آشنا به حوزه نوآوری است. نقدشوندگی پایین و نیاز به صبر بالا دارد. در صورت موفقیت پروژه‌ها، رشد سرمایه بیش از بازارهای سنتی خواهد بود.
صندوق خصوصی
اغلب خارج از بورس فعالیت کرده و سرمایه را در شرکت‌ها یا پروژه‌های خصوصی قرار می‌دهد. دسترسی به این صندوق‌ها محدود و غالباً برای سرمایه‌گذاران بزرگ فراهم است. اطلاعات عملکرد و ترکیب دارایی معمولاً محدودتر از صندوق‌های عمومی است. ریسک زیاد ولی امکان سود بالا دارد.
صندوق املاک و مستغلات (REIT)
دارایی‌های صندوق شامل مجتمع‌های تجاری یا مسکونی است. بازده از محل اجاره املاک یا افزایش ارزش ملک حاصل می‌شود. این صندوق مناسب برای کسانی است که می‌خواهند در بازار ملک حضور داشته باشند ولی سرمایه آنها به اندازه یک ملک نیست.
صندوق شاخصی (Index Fund)
عملکرد صندوق دقیقاً بر اساس یک شاخص مشخص (مثل شاخص کل بورس) تنظیم می‌شود. در این صندوق تعداد زیادی سهام خریداری می شود تا بازده مشابه شاخص بورس داشته باشد.
صندوق سرمایه‌گذاری کالا (Commodity Fund)
دارایی‌ها شامل کالاهای خام مانند نفت، فلزات صنعتی و محصولات کشاورزی است. صندوق های زعفران از همین نوع صندوق هستند.
صندوق نیکوکاری
بخش یا کل سود صندوق صرف امور خیریه و پروژه‌های اجتماعی می‌شود.
بازنشستگی تکمیلی
این صندوق طی سالیان متمادی به صورت ماهانه مبلغی را از کارمندان یا کارفرمایان دریافت و این مبلغ را برای سرمایه‌گذاری استفاده می کند. در انتهای دوره سرمایه گذاری و بازنشستگی، فرد می‌تواند مبلغ حاصل از سرمایه‌گذاری و سود آن را به صورت یکجا یا مستمر دریافت کند.
صندوق بخشی
تمرکز این صندوق بر یک صنعت یا بخش اقتصادی خاص (مثل فناوری، انرژی یا کشاورزی) است. این صندوق از نوع در سهام هست با این تفاوت که بیشتر سهام این صندوق از یک صنعت خاص تهیه شده است.
با تضمین اصل مبلغ سرمایه
سرمایه گذاران در این صندوق به شرط آوردن حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری و حداقل ۶ ماه سرمایه‌گذاری، اصل سرمایه خود را تضمین می‌کنند.
صندوق پروژه
سرمایه صندوق پروژه روی یک پروژه مشخص مثل ساخت پل، نیروگاه یا مجتمع مسکونی متمرکز است. این پروژه پس از اتمام، در بورس پذیره نویسی می‌شود و سود حاصل از اتمام پروژه به دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری اختصاص پیدا می‌کنند.
زمین و ساختمان
هدف این صندوق، سرمایه‌گذاری بر روی یک پروژه ساختمانی است. این پروژه ساختمانی پس از اتمام به فروش می‌رسد و سود حاصل بین دارندگان واحدهای سرمایه گذاری تقسیم می شود.
صندوق سهامی اهرمی
صندوق اهرمی دارای دو نوع واحد سرمایه گذاری است. واحدهای ممتاز به صورت درآمد ثابت و واحدهای عادی که در بورس معامله می شوند. واحدهای درآمد ثابت به منزله بدهی برای واحدهای عادی هستند و سود خود را از واحدهای عادی دریافت می کنند. واحدهای عادی اگر بتوانند با سرمایه گذاری در بازار بورس بیش از بدهی کسب درآمد کنند، سود مضاعف نسبت به بازار بورس را کسب می کنند. برای آشنایی بیشتر با صندوق های اهرمی به لینک زیر مراجعه کنید.
صندوق در صندوق
همانطور که در متن بالا خواندید، انواع صندوق های سرمایه گذاری بسیار متنوع هستند. این نوع صندوق فقط با سرمایه‌گذاری در سایر صندوق‌ها، در تلاش بر بهینه کردن بازده برای دارندگان واحدهای سهام هستند.
جمع‌بندی
صندوق‌های متنوعی در بازار سرمایه هست که هر کس متناسب با سطح ریسک و اهداف مالی خود، می‌تواند یک یا چند صندوق را در پرتفوی خود داشته باشد. چنانچه نیاز به مشاوره در زمینه خرید صندوق سرمایه گذاری دارید، برای ما در نظرات بنویسید.
